Meer gegevens over een "opvaart" in Goënga

algemene vragen over genealogisch onderzoek bij Tresoar
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Meer gegevens over een "opvaart" in Goënga

Bericht door Ristcard » vrijdag 13 okt 2006 8:36 pm

Dag allemaal,

Op Hisgis vond ik, dat een vaart te Goënga te boek stond als de opvaart van de familie Hettema. Wat betekent dat precies? Moest er betaald worden, had de familie een onderhoudsplicht, zijn er gegevens over terug te vinden?
De vaart (Sgt B241 genaamd) liep direct van de grote vaart naar de boerderij van de Hettema's, ooit gelegen aan wat toen de Spearsterdyk heette. De boerderij schijnt volgens de overlevering gesloopt te zijn rond 1870. Van het laatste stuk van de vaart resteert alleen nog een rietkraag in het weiland, aldus mijn verre neef Giel van der Wal. Wij zijn erg geïnteresseerd in het wel en wee van die boerderij en iedere snipper informatie is welkom.

Groeten van Richard

Gebruikersavatar
bertil
Berichten: 194
Lid geworden op: woensdag 15 mar 2006 4:24 am
Locatie: Attica, New York

Bericht door bertil » vrijdag 13 okt 2006 10:44 pm

Links ligt het terpdorpje Goaiengea (Goënga). Dit
dorp heette in de 16e eeuwGoyngum. Het achter-voegsel
urn betekent hier hoogstwaarschijnlijk: het
gebied behorende tot...
In het dorp aangekomen gaat de route direkt rechts-af
de Sickingawei op. Als men dit kronkelweggetje
uitgefietst is, dan komt men op een driesprong.
Hier gaat men rechtsaf de Midlansdyk op. Vroeger
had deze weg de naam Spearsterdyk. Men fietst nu
op een van de oudste hemdijken. Links ziet men het
land van de Skerhim. Dit is de eerst aangelegde
hem, zo omstreeks het jaar 1200. Rechts van de weg
is het land van Raarderhim.
Bij de volgende viersprong gaat men rechtdoor.
Men komt dan in het terpdorpje Spears.

Gebruikersavatar
bertil
Berichten: 194
Lid geworden op: woensdag 15 mar 2006 4:24 am
Locatie: Attica, New York

Bericht door bertil » vrijdag 13 okt 2006 11:01 pm

Diverse states in Friesland met de naam Hettinga



HETTINGA of Hittinga, voorm. state, prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wymbritseradeel, arr., kant. en 1 1/2 u. Z. Z. W. van Sneek, 5 min. Z. van Hommerts, waartoe zij behoorde.

Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene boerderij. De daartoe behoord hebbende gronden beslaan eene oppervlakte van 90 v. r. 20 v. ell.

De geschiedenis spreekt onder andere van Epe Doeke Tietesz. en Benedictus Hettinga, die in het laatst der veertiende eeuw op deze state gewoond hebben. In het jaar 1578 stierf hier Titus Hettinga, een dapper man, die in de Spaansche beroerte ten lande uitvlugtte, en onder den Prins van Oranje met veel of diende. Zijn Latijnsch grafschrift, zulks te kennen gevende, luidt, voor zoo ver het leesbaar is, aldus:

origineel overnemen.

als wanneer men het volgenderwijs kan vertalen: Hier ligt Titus Hettinga, die in dapperheid door niemand overtroffen werd. De Hollanders kennen zijne dappere daden. Uit het Vaderland vlugtende, volgde hij den Prins van Oranje, als een hevig vijand van de Spanjaarden. Eindelijk als overwinnaar tot zijne kinderen teruggekeerd, maar zijne vrouw gestorven zijnde, heeft een onverwachte dood ook hem onverhoeds weggenomen
------------------------------------------------------------------------------------

HETTINGA, voorm. state, prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet. Doniawarstal, arr. en 2 1/2 u. Z. van Sneek, kant. en 2 1/2 u. N. van de Lemmer, 5 min. Z. W. van Ter-Oele, waartoe zij behoorde. Van deze state zijn thans hoegenaamd geene sporen meer aanwezig.

Tiete Waltes Hettinga, die in 1580, door het Hof tot Substituut Grietman was aangesteld, werd hier, met zijnen broeder Gerrit, in oorlogstijd, door de soldaten van den Hopman Snater, in bezetting liggende in de Sloterschans, doorschoten.

Eene derzer voorm. staten was het stamhuis van het oud adellijk geslacht van Hettinga, van hetwelk twee leden, de gebroeders Homme en Tiete van Hettinga, onder de Teekenaars van het verbond van Edelen vermeld worden. Een der latere mannelijke afstammelingen van dit geslacht is geweest Antonius Hettinga, kleinzoon van Antonius en Katharina Albada van Speers; hij werd geboren den 23 Januarij des jaars 1696, was een geruime tijd in krijgsdienst en overleed in het jaar 1768 (1).

(1). Men zie over hen en hun geslacht J. W. te Water, Historie van het Verbond van Edelen, St. II, bl. 451-461, en over de eersten ook Mr. J. Scheltema, Staatkundig Nederland, D. I, bl. 456 en 457. Dit geslacht heeft nog voort in den burgerstand te Langweer en elders.
-------------------------------------------------------------------------------------

HETTINGA, voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. West-Dongeradeel, arr. en 7 u. N. O. van Leeuwarden, kant. en 2 1/2 u. O. N. O. van Holwerd, 1/4 u. O. van Nes, waartoe het behoorde.

Er bestaan hiervan geene overblijfselen; slechts de naam Hettinga-landen is nog aanwezig, welke gegeven wordt aan ruim 6 bund. bouwland, aan verschillende eigenaars toebehoorende
-------------------------------------------------------------------------------------

HETTINGA, voorm. state, prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Baarderadeel, arr. en 2 u. Z. W. van Leeuwarden, kant. en 1 1/2 u. N. N. W. van Rauwerd, 5 min. O. van Jorwerd, waartoe zij behoorde.

Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene boerenplaats, in eigendom bezeten wordende door de erven van den Baron van Lynden, woonachtig te Beetsterzwaag.
-------------------------------------------------------------------------------------

Tevens zijn er nog met de naam Hottinga

Sible Hettinga
Berichten: 226
Lid geworden op: zondag 22 jan 2006 4:17 pm
Locatie: Harlingen

Hettema-opvaart.

Bericht door Sible Hettinga » zondag 15 okt 2006 1:28 am

Beste Richard,

In vroeger tijden ging het meeste vervoer meestal over het water en in het waterrijke deel van Friesland zal dat vermoedelijk bijna alle vervoer geweest zijn. Wanneer en boerderij niet aan het openbare water lag dan moest er dus een verbinding via water zijn van de boerderij naar dat openbare water. De bedoelde opvaart zal dus bij de Hettemaboerderij gehoord hebben en daaraan ook zijn naam hebben ontleend. Ik ben geen etymoloog maar ik denk in dit geval het "op" in opvaart mag lezen als het "op" in oprijlaan.

Met vriendelijke groet,
Sible Hettinga.

P.S. Ik ben in rechte mannelijke lijn niet verwant aan de bewoners van de door Bertil genoemde Hettingastates. In mannelijke lijn is deze familie vermoedelijk uitgestorven, er bestaat een hele kleine mogelijkheid dat er in Duitsland nog afstammelingen in de mannelijke lijn zijn.

Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Bericht door Ristcard » zondag 15 okt 2006 8:47 pm

Hallo Bertil en Sible,

Heel veel dank voor het meedenken. Uit welk boek heb je de fietsroute gehaald, Bertil?
Ik moet alleen even een correctie maken over de Spearsterdyk. Die lag vroeger elders, en staat tegenwoordig bekend als de Sickingawei. De boerderij van de Hettema's lag ongeveer op de helft, midden tussen het dorp Goënga en de Midlansdyk in.
Wat ik eigenlijk zoek is een document waaruit blijkt wat er met die boerderij is gebeurd. Omdat de familie - denk ik - heeft moeten betalen voor die opvaart of moest opdraaien voor het onderhoud van de oevers en het weghalen van overdadige plantengroei, zou het kunnen dat ook daar nog documenten van bestaan? Bij een waterschap misschien? Ik ben te slecht thuis in die secundaire bronnen om onderzoek te starten. Dus als iemand een goede tip heeft?

Gebruikersavatar
bertil
Berichten: 194
Lid geworden op: woensdag 15 mar 2006 4:24 am
Locatie: Attica, New York

Bericht door bertil » zondag 15 okt 2006 9:24 pm

Hi Richard

De fietsroute komt van Internet na invoer van spearsterdyk goënga

Gebruikersavatar
Maikel Galama
Berichten: 3121
Lid geworden op: dinsdag 6 dec 2005 12:31 pm
Locatie: Workum

een "opvaart" in Goënga van de familie Hettema

Bericht door Maikel Galama » maandag 16 okt 2006 12:47 pm

Hoi allemaal,

je had diverse familie's in friesland die qua naam veel overeenkomsten vertonen en derhalve nogal eens door elkaar gehaald werden en ook worden.

Hettinga, Hottinga, Hentinga zijn alle drie verschillende familie's, ze worden regelmatig met elkaar verward, ik neem aan dat dat de reden is dat Bertil allerlei Hettinga informatie als antwoord gaf op een vraag over de Hettema's. Rond Dokkum was een familie Hettema die zich regelmatig bediende van de naam Hettinga, maar ook diverse varianten als Hetting of Hettema van Hettinga. Ook Hettema en Ettema worden nogal eens door elkaar gehaald.

Terug naar Richard zijn vraag: hoe vind ik informatie over de opvaart van de familie Hettema.

Over eventuele betaling het volgende:

De diverse eigendommen werden in de kadastrale gemeente Scharnegoutum in diverse categoriën en klassen ingedeeld, elke klasse had zijn eigen tarief, deze verschilde ook nog eens per gemeente. Huizen werden bijv. in 10 klasses ingedeeld, het bijbehorende tarief varieerde van 9 tot 90 gulden. Water kende 5 klassen met tarieven van 32 tot 50 gulden. De door Richard genoemde opvaart viel in in 1832 in klasse 2, hetgeen een tarief betekende van 46 gulden per hectare, de opvaart had een oppervlakte van 7850 vierkante meter.
Bron: Kadastrale Atlas fan Fryslân, diel 11 Wymbritseradiel-noard en Snits.

Verdere informatie over het eigendom van de opvaart en de omgeving daarvan is te vinden bij de notaris lijkt mij, koop en verkoop werden daar vastgelegd. Ik ben me ervan bewust dat dit wel eens een moeilijke zoektocht kan worden, je moet bijv. weten bij welke notaris je moet zoeken, er wordt echter aan een index op het notarieel archief gewerkt en dus wordt het zoeken via de notaris steeds aantrekkelijker. Ik bewandel meestal een nu nog makkelijker weg, ik zou gaan zoeken naar de memorie van successie van iemand waarvan je weet dat hij eigenaar is geweest van de vaart, als je geluk hebt kom je dan heel erg leuke dingen tegen, bijv. is er een goede kans dat je dan iets over een onderhoudsplicht tegenkomt.
De memorie van successie is meestal binnen een half jaar na het overlijden van de overledene te vinden, als je geluk hebt zijn ze op datum opgeborgen, zo niet dan is het wat lastiger zoeken. Ook hier geldt echter dat er aan een index wordt gewerkt, wellicht is hij reeds klaar. Tot slot, voor de memorie van een overledene in Wymbritseradeel moet je zoeken in het kantoor van Sneek.

Groetjes, Maikel Galama.

Gebruikersavatar
bertil
Berichten: 194
Lid geworden op: woensdag 15 mar 2006 4:24 am
Locatie: Attica, New York

Bericht door bertil » maandag 16 okt 2006 4:30 pm

nee ik had de gegevens over hettinga bedoeld, edoch door vermoeidheid de naam hettema als hettinga gelezen


excuus hiervoor

Gebruikersavatar
Maikel Galama
Berichten: 3121
Lid geworden op: dinsdag 6 dec 2005 12:31 pm
Locatie: Workum

een "opvaart" in Goënga van de familie Hettema

Bericht door Maikel Galama » maandag 16 okt 2006 4:40 pm

Hoi Bertil,

ik dacht al zoiets, no problem at all.
Ik maakte mijn opmerking vnl. omdat de verwisseling van deze namen heel vaak voorkomt, vermoeidheid of niet.

Groetjes, Maikel.

Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Bericht door Ristcard » maandag 16 okt 2006 9:36 pm

Dag Maikel,

Dank voor deze aanwijzingen. Een bedrag van 46 gulden in die tijd was heel wat, trouwens. Voorvader Anne Hettes [Hettema] overleed in 1818, toen ze net waren begonnen met de memories van successie (dacht ik). Ik zal daar eens induiken.
Wat de notarissen betreft: de inwoners van Goënga kwamen meestal terecht bij een notaris in Sneek, hoewel ook die vuistregel niet altijd opgaat. Bestaat er een mogelijkheid om te zoeken in repertoria die nog niet op internet zijn gezet? Kun je die opvragen op studiezaal?

Groeten van Richard

Gebruikersavatar
Maikel Galama
Berichten: 3121
Lid geworden op: dinsdag 6 dec 2005 12:31 pm
Locatie: Workum

Meer gegevens over een "opvaart" in Goënga

Bericht door Maikel Galama » dinsdag 17 okt 2006 11:18 am

Hoi Richard,

natuurlijk was 46 gulden heel wat, toch denk ik dat de familie het wel kon betalen, wellicht kregen ze van de buren die van de opvaart gebruik maakten een vergoeding en verdienden ze er ook nog aan.

Zoeken in de repertoria van de verschillende notarissen is mogelijk, en je kunt ze op de studiezaal aanvragen maar in het wilde weg zoeken lijkt me echter niet zinvol. Natuurlijk, ze lieten veel door de notaris uit Sneek op papier zetten, maar je weet niet zeker of de akte die jij nodig hebt ook te Sneek is gepasseerd. En weet je in welke periode je moet zoeken ? Weet je wanneer de boerderij met landerijen aangekocht is, of overgedragen aan de volgende eigenaar ? Of verdeeld tussen broers en zussen ?

Ik zou eerst in de memorie van successies zoeken, als je de overlijdensdata van de respectievelijke eigenaren en hun partner weet dan lijkt mij dat een snellere manier van zoeken. En meestal staat in de memorie ook vermeld wanneer een onroerend goed is gekocht en bij welke notaris het is vastgelegd. Mocht er in 1818 niets te vinden zijn (het staat me bij dat de aktes tot 1826 nog niet zo uitvoerig zijn) dan heb je ook nog de mogelijkheid naar de memorie van Beike Piers Annema te kijken, overleden op 10-02-1841 te Goenga nr. 7, de weduwe van Anne als ik het wel heb.

Groetjes, Maikel.

Plaats reactie