1863 dubbele Lourens Hooisma

[jacqueline]

Hallo alle geïnteresseerden in deze intrigerende kwestie,

Lourens Hooisma is driemaal met justitie in aanraking geweest

Soort registratie: Gevangenisregister inschrijving
(Akte)datum: 23-06-1860
Bijzonderheden: Reden vastzetting: diefstal
Opgelegde straf: gevangenzetting in het Huis van Correctie voor den tijd van drie dagen
Reden vertrek: ontslag/straf uitgezeten
Dagtekening vonnis: 1860-04-02
Datum vertrek: 1860-06-26
Gedetineerde Louw Johannes Hooijsma (arbeider)
leeftijd 16 jaar, geboren te Wolvega, wonende te Wolvega
Diversen: Burgerlijke staat: ongehuwd
Lager onderwijs: ja
Huis van Correctie inschrijving, 1859-1861, archiefnummer 50-01, Gevangeniswezen - Tresoar, inventarisnummer 1130, blad 0039, aktenummer 3059
Gemeente: Heerenveen
Periode: 1859-1861

Deze vermelding is al eerder genoemd:

Soort registratie: Rolboeken arr. rechtbanken inschrijving
(Akte)datum: 11-03-1862
Plaats: Heerenveen
Gedaagde Louw Johannes Hooisma
wonende te Wolvega
Rol van strafzaken, archiefnummer 18-01, Arrondissementsrechtbank Heerenveen - Tresoar, inventarisnummer 111, aktenummer 3779
Periode: 1850-1862
Eén maand eenzame opsluiting en betaling der proceskosten

Soort registratie: Gevangenisregister inschrijving
(Akte)datum: 29-06-1862
Bijzonderheden: Getransporteerd naar Appingedam
Reden vastzetting: diefstal
Opgelegde straf: drie maanden
Reden vertrek: overplaatsing
Datum vertrek: 1862-07-01
Gedetineerde Louw Johannes Hooisma (arbeider)
leeftijd 18 jaar, geboren te Wolvega, wonende te Wolvega
Diversen: Signalement: ja
Burgerlijke staat: ongehuwd
Lager onderwijs: nee
Vader Johannes Hooisma
Moeder Jantje Zandstra
Huis van Bewaring inschrijving, 1862-1863, archiefnummer 50-01, Gevangeniswezen - Tresoar, inventarisnummer 1106, blad 0012, aktenummer 3174
Gemeente: Heerenveen
Periode: 1862-1863

(Wel apart trouwens dat bij deze laatste inschrijving staat dat hij geen, en bij de eerste dat hij wel lager onderwijs heeft genoten.)

De laatste inschrijving in het gevangenisregister is het interessantst – vanwege het signalement en de handtekening. En vanwege de wetenschap dat hij naar Appingedam is overgeplaatst. Daar was idd een huis van arrest en bewaring. Bij de Groninger Archieven vond ik in 2001 College regenten strafgevangenis Appingedam, 1814 – 1921 geen stukken over gedetineerden, maar misschien heb ik iets over het hoofd gezien.
Hij zal dan tot rond 1 oktober 1862 in Appingedam hebben gezeten. Op 11 maart 1863 is hij aangewezen tot de dienst. Kan het verblijf in Appingedam iets te maken hebben met het opduiken van een tweede Lourens die de persoonsgegevens van de eerste gebruikt?

Deze inschrijving in het gevangenisregister van 1862 lijkt een ander persoon te betreffen dan de ingeschrevene in het militieregister van 1863. De signalementen komen nl. niet overeen. (Wat ik niet zo goed begrijp is hoe dat dan in zijn werk is gegaan. Ik zie bladzijdes vol bij de militie ingeschreven jongemannen die per 11 maart zijn aangewezen, de meeste uit Weststellingwerf en meerdere uit Wolvega. Die jongens kenden elkaar toch neem ik aan? Viel het dan niet op dat er een vreemde rondliep? En dat Lourens ontbrak?)

Aangezicht: op beide inschrijvingen ovaal
Voorhoofd: 1862: hoog / 1863: laag
Ogen: op beide inschrijvingen blauw
Neus: 1862: geen idee wat hier staat, maar geen klein? /1863: klein
Mond: 1862: staat hier gewoon? / 1863: klein
Kin: op beide inschrijvingen rond
Haar en wenkbrauwen: in 1862 blond (denk ik)/in 1863: bruin

Ook zijn lengte staat vermeld: 1862: 1 El 6 plus / 1863: 1 El 548 strepen
De vermeldingen in 1873 komen overeen met de vermeldingen in de latere stamboeken via de link in het vorige bericht.

De handtekening in 1862 heeft veel overeenkomsten met de handtekeningen onder de aktes in Kampen.

Hier alle bevolkingsregisters van Kampen:
https://www.genealix.nl/plaats/kampen/

En hier de inschrijving van Lourens Hooisma uit 1870-1880, scan 172

https://www.stadsarchiefkampen.nl/doorz ... iview=inv2

Hij zou sinds 6 April 1871 in Kampen zijn. Maar bij zijn huwelijk op 30 maart van dat jaar staat al vermeld dat hij in Kampen woont. En oppasser is. En: nog dienende. Maar dat heeft neem ik aan met de noodzakelijke aanvraag van het bewijs van inschrijving bij de militie te maken, de gegevens hieruit hoeven dus niet persé deze bruidegom te betreffen?

In één van de eerste berichten worden alle kinderen van Lourens en Marrigje genoemd. Het is een bericht uit 2012 dus waarschijnlijk is inmiddels ontdekt dat niet Annigje uit 1868 maar de eveneens in onecht geboren Jantje van 7 september 1867 het eerste kind was (zij stierf 4 weken later).
Dus het lijkt de moeite waard om de bevolkingsregisters na te zoeken op een eerder verblijf van Lourens?

Groeten van Jacqueline

[jacqueline]

Vervolg.

Vanwege de verschillen in signalement lijkt de inschrijving in het militieregister van 1863 dus een ander te betreffen dan de gedetineerde Lourens uit 1862. Wat dan wel opvalt is dat er redenen voor vrijstelling zijn opgegeven: broederdienst en lengte.
Dat van die lengte heb ik nagezocht: De wet van 1817 vermeldde aanvankelijk 1,57 meter als de minimale lengte voor dienst in de Nationale Militie, door een fout schijnt dit 1.55 meter te zijn geworden, in beide gevallen zat Lourens daar boven, dit volgens de meting van 1 El 6 plus uit 1862.
In het militieregister staat echter een lengte vermeld van 1 El 543 strepen, waardoor Lourens (welke van de twee dan ook) toch in ieder geval afgekeurd had moeten worden?

Wb de broederdienst staat vermeld geen bewijs.
Johannes had één oudere broer, Ids uit 1839. Deze had in 1858 dienstgenomen als nummerverwisselaar en is in april 1868 voor 6 jaar als soldaat overgegaan bij het koloniaal werfdepot. In 1858 is hij 1 El, 6 palmen en 9 duimen lang.
https://www.nationaalarchief.nl/onderzo ... %20hooisma
Van 1881 tot 1901 staat hij , gepensioneerd sergeant wonende in Wolvega, vijfmaal vermeld als gedaagde/ gedetineerde, zijn lengte varieert daarbij van 1.75 tot 1.80 meter.

Te klein of niet, Lourens wordt dus ingeschreven voor de National Militie en hij dient zelf - ahum. Op 13 mei 1863 wordt hij ingelijfd bij het 7e regiment infanterie. Op 21 februari 1865 gaat hij bij hetzelfde regiment een vrijwillige verbintenis aan. En op 20 februari 1871 is hij gepasporteerd.
Zie ook de inschrijving onder nummer 52409 bij het 7e regiment (gevonden m.b.v. de informatie op uitdeoudekoektrommel.com:https://www.uitdeoudekoektrommel.com/mi ... Infanterie m.b.v. de klapper 1840-1889, scan 238):
https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... 67&lang=nl
13 mei 1863 voor 5 jaar ingedeeld, loteling
18 november 1863 met groot verlof
21 februari 1865 vrijwillig geëngageerd voor 6 jaar met f 30,- handgeld
20 februari 1871 met paspoort
Zie verder nr. 52409 bij het Koloniaal werfdepot.
Dit is

Periode: 1817-1949
Volledige naam Lourens Johannes Hooisma
Voornamen Lourens Johannes
Achternaam Hooisma
Stamboeknummer 55618
Scan https://www.nationaalarchief.nl/onderzo ... 0_169_0122
Bronverwijzing Nummer toegang: 2.10.50, inventarisnummer: 169

Inschrijving onder doorlopend (stamboek)nummer 55618, Algemeen Stamboeknummer in Indië 66068 :
Bij de omschrijving van zijn diensttijd / militaire loopbaan staat, na hetgeen ook al in het militieregister vermeld staat:
30 december 1871 vrijwillig geëngageerd bij het Koloniaal Werfdepot als soldaat voor zes jaren bij de koloniale troepen, ingaande met de dag van inscheping met f 150,- handgeld. (Is behept met geringe scheefstand van het bekken.)
Bovenaan de pagina staat: den 27 februari 1872 uit N diep, In de kolom gedane veldtochten enz. bij Lourens: 24 februari 1872 te Nieuwe Diep overgegaan aan boord van het schip Aurora bestemd naar O.I.
Bij aanmerkingen staat vermeld: Aan ’t depot stukken gevraagd die bij zijne indiensttreding hebben gediend en Aan de Rechter Commisaris voor strafzaken te ’s Hage dienststaat ingezonden (?), Met daarbij een code
Verder staan er in de eerste kolom aantekeningen waaruit blijkt dat hij wegens lichaamsgebreken in februari 1873 met het schip Jongejan alweer uit Indië is vertrokken en in juli terug was in Nederland waar hij bij het koloniaal werfdepot in de sterkte is gevoerd onder nr. 17262 (?). Hij krijgt f100,- onderstand ééns bij het paspoort.
Hierna komt deze inschrijving

Volledige naam Lourens Johannes Hooisma
Voornamen Lourens Johannes
Achternaam Hooisma
Stamboeknummer 60103
Scan https://www.nationaalarchief.nl/onderzo ... 0_175_0086
Bronverwijzing Nummer toegang: 2.10.50, inventarisnummer: 175

Doorlopend nummer 60103; Algemeen stamboeknummer Indië 69685
Hierin de volgende nieuwe info:
Hij is 8 juni 1872 gedebarkeerd in Batavia, 1 november 1872 overgegaan bij het 3e bataljon infanterie en 8 januari 1873 is hem wegens lichamelijke ongeschiktheid voor alle militaire diensten het paspoort naar Nederland toegestaan teneinde daar voor een onderstand van f 100,- in aanmerking te komen. Per 6 juli 1873 is hij weer in de sterkte gebragt. 25 juli dav gaat hij met paspoort en ontvangt zijn f100,-.
En dan, gezien hetgeen hiervoor over zijn geschiktheid vermeld staat totaal onbegrijpelijk wat mij betreft: 16 augustus 1873 is hij bij het koloniaal werfdepot weer vrijwillig voor 2 jaar geëngageerd als soldaat bij de koloniale troepen ingaande met de dag van ontscheping in N.I. met f 200,- handgeld.
Op 26 september 1873 gaat hij aan boord van het stoomschip Koning der Nederlanden bestemd naar OI, bovenaan de pagina staat dat dit 27 september 1873 uit het Nieuwediep is vertrokken

kolom gedane veldtochten enz: bij Gouv. Besluit 13 juni 1877 no 19 toegelegd een gagement ad f 260,- ’s jaars. Herwaarts vertrokken per stoomschip Conrad 3 augustus 1877, aangekomen 29 september 1877 te Nieuwediep.
Dan een opmerking die ik niet goed kan ontcijferen en: sergeant.

Het vervolg is dan denk ik
https://books.google.nl/books?id=3XRdAA ... ma&f=false
waar sergeant Lourens Johannes Hooisma in het Gedenkboek van het Koloniaal-Militair Invalidenhuis Bronbeek uit 1881 onder nummer 1084 staat ingeschreven op 20 september 1877 en 31 mei 1878 op verzoek is ontslagen. (De 8 lijkt idd nogal op een 3, maar behalve dat hij niet voor zijn opname kan zijn ontslagen was hij op 31 mei 1873 ook nog onderweg van NI naar Nederland. Bovendien was hij toen, als ik het allemaal goed begrijp, nog geen sergeant.
Anderhalf jaar later is hij veldwachter te Opheusden en trouwt op 15-12-1879 met Jantje Haar. Bij het huwelijk is logischerwijs geen van de getuigen familie van hem. Hij is ouder dan 30 jaar dus hoeft geen toestemming van zijn ouders meer te overleggen. Niemand die reden heeft om aan zijn identiteit twijfelen. Het verdere vervolg is bekend.

En de “echte” Lourens Johannes Hooisma kreeg dus al die kinderen in Kampen die oa naar zijn ouders en ws zijn broer vernoemd werden.
Hij is 23-02-1865 uitgeschreven naar Amsterdam, kan dit iets te maken hebben met het vrijwillig engageren van zijn plaatsvervanger op 21 februari 1865 ? Gezien de geboorte van Jantje in september 1867 (zie vorig bericht) lijkt Lourens eerder naar Kampen te zijn vertrokken. Of is Marrigje in Wolvega beland? Als ik het goed zie staan de bevolkingsregisters van Weststellingwerf nog niet in AlleFriezen?

Uiteindelijk zijn beide Lourensen in Amsterdam terechtgekomen, zij het niet tegelijkertijd. En moet al duidelijk zijn geweest dat er iets niet in de haak was bij het opmaken van de zgn Overgenomen delen. Daarin staan de personen die tussen 1892 en 1920 zijn overleden of vertrokken uit Amsterdam. Bij overlijden of vertrek werden hun gegevens ‘overgenomen’ van het kaartbestand (de Gezinskaarten) in een vastbladig register, vandaar de naam Overgenomen Delen.
En daar staan ze dan, doorgenummerd van 1 tot 5 (dochter Jantje uit 1888 staat in eerste instantie ook nog bij haar ouders ingeschreven) bij elkaar ingeschreven. Toch nog samengebracht.
https://archief.amsterdam/indexen/perso ... a%22%7D%7D

Ja, en wie die tweede Lourens (de militair, zeg maar) dan in werkelijkheid is? Ik weet niet of dat nog is te achterhalen. Je kunt je wel afvragen of die hele militaire carrière de bedoeling is geweest, of dat hij verwacht had vanwege zijn geringe lengte te worden afgekeurd. (Misschien was hij zelfs onder zijn eigen naam al eerder afgekeurd. Hij zal al opgeroepen zijn geweest, anders was hij waarschijnlijk later door de mand gevallen.) Misschien is er geld aan te pas gekomen en kon of wilde hij dat niet terugbetalen? Als hij zijn mond had voorbijgepraat waren ze waarschijnlijk allebei gestraft?

Groeten van Jacqueline

[jacqueline]

Is deze al ooit bekeken? (Gegevens via Regionaal Archief Rivierenland) Waarschijnlijk biedt het testament geen nieuwe informatie wb de identiteit van Lourens (zijn vrouw zal waarschijnlijk ook niet op de hoogte zijn geweest) maar je weet nooit of er niet toch een aanknopingspunt opduikt:

Notariële akte , 23-10-1880
Register:Repertorium, 1877 nr. 0490 (27 jun) - 1881 nr. 0923 (08 jan)
Standplaats:Opheusden
Gemeente:Neder-Betuwe
Persoon in notariële akte:Persoon in notariële akte: Laurens Johannes Hooisma
Aktenummer:902
Brevet of minuut:Minuut
Soort akte:Testament
Beschrijving:Gepasseerd door Laurens Johannes Hooisma te Opheusden
Gepasseerd door Jantje Haar echtgenoote van Laurens Johannes Hooisma te Opheusden
Toegangsnummer:1505 Archieven van notarissen in Opheusden, 1815 - 1935
Inventarisnummer:8013
Notabene:Deze akte zelf is opvraagbaar op onze studiezaal. De akte is niet digitaal beschikbaar.

In één van de berichten uit 2012 staat het volgende overzicht

Lourens Hooisma is vermoedelijk rond mei 1878 ingekomen te Opheusden als opvolger van veldwachter Coops. Hij komt voor in het BR 1880-1890 van Opheusden
Op 27-08-1881 vetrokken naar Herwijnen
Op 28-04-1883 vetrokken naar Wieringerwaard
(19-4-1883 getuige bij het huwelijk van Pieter Breed en Trijntje Louw in Wieringerwaard)
(06-5-1883 getuige bij huwelijk Jan Braaf en Jannetje Wijn in Wieringerwaard)
Op 28-09-1883 vetrokken naar Den Haag
Op 17- 09- 1895 vertrokken naar Amsterdam
Op 10-06-1899 vertrokken naar Den Haag
Overleden 1917

Maar waar was hij tussen 31 mei 1878 (ontslag Bronbeek) en januari 1880 (inschrijving dorp Opheusden, gemeente Kesteren). Misschien ook in Wageningen, waar Jantje Haar 26 november 1879 vandaan kwam toen ze werd ingeschreven in Opheusden?

Groeten van Jacqueline