boerderijenboek hennaarderadel

algemene vragen over genealogisch onderzoek bij Tresoar
Plaats reactie
abe
Berichten: 86
Lid geworden op: zondag 24 feb 2013 7:58 pm

boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door abe » zondag 15 nov 2015 6:16 pm

beste forumleden, medespeurders,
momenteel bestudeer ik het BBHen. geweldig boek met veel info.
mocht ik in de toekomst nog bemiddeld worden, dan koop ik dit soort boeken.
maar ik heb wel een paar vragen:

vraag 1

het niaar
1 men legt het niaar
2 men verspiert de verkoop
3 men neemt het niaar
ik vermoed dat het betekent: 1: eeen recht laten gelden. 2: een verkoop beletten. 3: koop na een recht laten gelden.
maar wat is nou precies het verschil, hoe gaat zoiets in z'n werk?
wie kan een niaar leggen? de aanliggende buren? de familie, voorzover ze een eigendomsdeel hebben/ recht op erfenis hebben?

vraag 2
in het BBhen heeft ieder dorp een overzicht met de stemhoudende boerderijen (register van den aanbeng 1511)
meer ernaast staat nog een kolom met dezelfde boerderijen en andere volgorde onder de kop 'R vd A'. wat beteken die 2e kolom.

vraag 3
de pacht van alle geconfiscerde kloostergoederen werd in 1618 opgezegd.
was de bedoeling de mogelijk RK ebleven boeren te vervangen door boeren van de juiste kleur/geloof? of was dit met de bedoeling meer opbrengst bij verkoop?
wie weet hier wat van?

er zijn nog veel berippen die mij wel ongeveer duidelijk zijn, maar niet precies.....
ik stel mij dan vaak de vraag: hoe ging zoiets in z'n werk? hoe leefden ze, hoe runden ze een boerderij?
ik probeer de geschiedenis levend/zichtbaar te maken. daarom zoek ik alle boerderijen van mijn voorvaderen op.
de stemcohieren, hisgis, BBHen zijn geweldige hulpmiddelen.
99% van deze boerderijen liggen in een straal van 25 km rond mijn geboorteplaats roodhuis.

bonny
abe botes is mijn oudste voorvader in mannelijke lijn.

Gebruikersavatar
Hinke Westra
Berichten: 567
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 4:52 pm
Contacteer:

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Hinke Westra » woensdag 18 nov 2015 9:47 am

Hoi Bonny,

Heb je het boek 'Friezen gezocht' Gids voor genealogisch stamboomondezoek in Friesland van P. Nieuwland ook? Op veel van je vragen kun je daarin een antwoord vinden. Er worden dingen in uitgelegd over o.a. het niaarrecht, kloostergoederen en noem maar op, het is echt een naslagwerk. Het boek is nog te koop bij Tresoar.

In het Boerderijenboek staat RvdA denk ik voor het Register van de Aanbreng, zie pag. Xiii.

groet, Hinke Woudt-Westra.

abe
Berichten: 86
Lid geworden op: zondag 24 feb 2013 7:58 pm

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door abe » dinsdag 24 nov 2015 8:44 pm

beste hinke,

ik het boerderijenboek staat eerst een kolom met RvdA. ik neem aan dat dit de stemnummers (register) zijn die de boerderijen in 1511 hebben gekregen. mijn vraag gaat over de 3e kolom, waar nogmaals Rvd A boven staat. zijn er veranderingen geweest in het register? op pagina xiii staat iets over 1698 wat ik niet kan plaatsen.......nog begrijp.

het is fijn dat je mij een doorverwijzing geeft voor een naslagwerk, maar ik kan niet iedere week naar Tresoar gaan, dat staat mijn budget niet toe....
op dit forum wil iedereen wel meezoeken naar een voorouder, maar het zou leuk zijn als dit soort discussie over geschiedenis, en hoe zaken geinterpreteerd moeten worden, ook op dit forum kunnen plaatsvinden.
misschien ook interessant voor de meelezers.....
ik ben vooral geintresseerd in de levens van mijn voorouders, niet alleen in de datums. daarom heeft deze geschiedenis voor mij alles te maken met genealogie.....
ik mis dan ook de discussies zoals die van het 'tjerkepaed groepje', die in het verleden wel op dit forum plaatsvonden.

bonny

p.s morgen ga ik naar tresoar. eens kijken wat de prijs van het boek is...
abe botes is mijn oudste voorvader in mannelijke lijn.

Gebruikersavatar
Hinke Westra
Berichten: 567
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 4:52 pm
Contacteer:

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Hinke Westra » dinsdag 24 nov 2015 10:43 pm

Hoi Bonny,

Zeker ben ik er niet van maar wat ik uit het voorwoord begrijp is dat van der Meer zijn gegevens in volgorde van het stemnummer noteerde. Hebben de samenstellers van het boek misschien de kolom ernaast gezet op volgorde van jaartal? Zo vluchtig even gekeken zijn volgens mij de gegevens precies het zelfde. Maar misschien weet een ander lezer hoe dit precies zit. (Tsjerkepaders, iemand van jullie? :D )

Inderdaad is het leuk de geschiedenis te zoeken bij de personen en daarbij is het boek van Nieuwland echt een aanrader. Want al heb ik ruim 25 jaar geleden in cursussen wel het e.e.a. gehad over o.a. niaarrecht, daarmee kan ik het zo niet meer even oplepelen en is het boek heel handig.
Hoop dus dat het morgen lukt met het boek.

groet, Hinke.

Margreet Huisman
Berichten: 5350
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 1:02 am

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Margreet Huisman » woensdag 25 nov 2015 2:37 pm

Hoi,

Mijn boerderijenboek (soms denk ik dat er meerdere drukken zijn omdat de blznrs niet altijd kloppen, of de voorkant anders is - )
geeft in het linkerrijtje de stemnummers opvolgend -
bv Hinnaard 1 tm 13
met daarachter steeds het RvdA nummer - en dan de naam.
In dit geval:
stem 1 1341 Sassinga
stem 2 -
stem 3 Spiek 1339
stem 4 1337 Spiek ...
tm
stem 12 1331 Heringa
stem 13 Pastoriecorpus 1329.

Het rechterrijtje geeft de RvdA nummers opvolgend,
in dit geval 1329 tm 1341 - met daarachter steeds het stemnummer, en dan de naam -
1329 stem 13 Pastoriecorpus
1330 stem 7 Siebranda
1331 stem 12 Heringa
1332 stem 10 Monsma
tot en met
1341 stem 1 Sassinga.

Soms is een naam blijkbaar niet helemaal te koppelen aan een stemnummer of RvdA nummer,
of een nummer aan een naam of locatie -
Zo blijven hier in het stemrijtje links de stemmen 2 en 9 leeg,
en verder ontbreken wat RvdA nummers.
Dat ziet er dan zo uit:
stem 5 Goikama
stem 6 1335 Klein Goikema
stem 8 Monsma
stem 10 1332 Monsma
geen stemnummer - geen RvdA nummer - Lamkama
Met daartussen dus de volledige stemnummer - RvdA nummer- naam-boerderijen.

en in het rechterrijtje RvdA nummers ontbreken dan de ene Monsma en Goikema,
verder wordt het:
1332 stem 10 Monsma
1334
1335 stem 6 Klein Goikama
1336 (geen stemnummer) Lamkama
1338 bij Onga te Iens
1340 6 pm land
En daartussen dus de volledige RvdA nummer, stemnummer, naam-boerderijen.

Verderop heet het (na de behandeling van alle stemnummers) tenslotte Boerderij Lamkama,
en de gegevens lopen van 1511 tot 1560.
Dat die links geen RvdA nummer krijgt, en rechts wel - zal een slip of the pen zijn.

Ik weet niet of de stemnummers al in het RvdA toegekend werden,
denkelijk niet -
anders waren er wel lijsten zonder lege plekken
en was alles 1 op 1 aan elkaar te plakken.

Er zijn verder 2 soorten niaar - een soort naastenrecht, en dan vooral in de zin van de naaste belanghebbende:
de bloedverwant (ratione sanguinis - rat.sang.)
de naastligger (ratione vicinitas - rat.vic.) - de buren dus.
Zij kregen voorrang bij een verkoop, en wel familie eerst, dan de buren - en als die allemaal niet wilden dan pas een ander.
Daarom was er ook een openbare verkoop, met 3 proclamaties (aankondigingen op het dorpsplein en in de kerk - door het Nedergerecht).
Het niaar leggen is dus melden dat je belang hebt bij de koop - en waarom.

De opmerking: men neemt het niaar - ken ik niet,
misschien is dat vanuit de verkoper bekeken - en het leggen vanuit de a.s. koper?
maar misschien betekent het ook wel gewoon hetzelfde.
Bij leggen volgde meen ik nog wel eens hele toestanden, omdat er diverse familieleden om de voorrang streden,
of eerst de verwantschap aangetoond moest worden - dat kon tot de 6e graad staat me bij.
Bij nemen zou het recht dan toegekend kunnen zijn.
Om mensen wel of niet al een deel hadden, of recht op de erfenis - maakt volgens mij niet uit.
Hier wordt een en ander besproken:
viewtopic.php?f=3&t=1955&p=12094&hilit= ... ing#p12094

Uit bladzijde xiii begrijp ik dat alle boerderijen zoveel mogelijk beginnen met 1511, en eindigen met vermeldingen in het stemcohier 1698.
Maar van sommigen boerderijen zijn nog oudere gegevens gevonden/vermeld, dus van voor 1511 - uit oorkonden of kronieken
en bij anderen worden jongere gegevens vermeldt - later dan 1698 dus,
bijvoorbeeld namen uit de Schotanusatlas 1718, of zaken uit reeelkohieren die vanaf 1711 werden opgemaakt.

Ik denk niet dat 1618 iets met geloof te maken had,
ik heb diverse rk voorouders die hun daarvoor gepachtte land later kopen,
en er zijn ook genoeg niet-rk pachters.
Het lijkt me meer een administratieve maatregel,
om de oude contracten door nieuwe te kunnen vervangen.

"Friezen gezocht" is ook aan te vragen bij de bibliotheek,
of tweedehands verkrijgbaar.
De bieb heeft van meer provincies zo'n "... gezocht" boek -
drenthen, zeeuwen, brabanders, overijsselaars, geldersen.
Het geeft een overzicht en uitleg van de beschikbare bronnen - in die provincie,
maar sommige zaken spelen in het hele land, dus kun je ook een ander boek lezen - als de Friezen uitgeleend is.

Groet Margreet

abe
Berichten: 86
Lid geworden op: zondag 24 feb 2013 7:58 pm

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door abe » donderdag 26 nov 2015 4:51 pm

dag margreet,
fijn dat je eea zo uitgebreid uitlegt.
gisteren ben ik bij tresoar geweest en heb het boek 'friezen gezocht' aangeschaft.
erg aanbevolen aan iedereen die meer van de achtergronden wil weten.... het was in de aanbieding !!!!
met dank aan de medewerkers (sietske) en enkele andere zoekers heb ik eea geleerd over het vinden van onroerend goed en boerderijen.
dus kan ik deze winter aan de slag met het zoeken van de boerderijen van veel voorouders.
het is de bedoeling dat er over 1 a 2 jaar een boek ligt met veel geschiedenis en de genealogie van mijn grootouders (harmen feddes van der werf -1870-1955 x marijke jozefs siemonsma 1875-1939)

het bbH kent een reeks ('stem' RvdA' en 'boerderijnamen) dit gaat volgens mij over de stemcohieren en stemgerechtigde boerderijen van 1511 tot 1788.
de niet gekleurde gebieden zijn losse landen of niet stemgerechtigde boerderijen.
de 2e reeks met ('RvdA' stem' en boerderijnamen) gaat over de floreencohieren, die gemaakt zijn voor het innen van de belastingen. deze registers zijn in 1700 opgesteld en qua nummering wijken
deze af van de stemcohiern. belastingplicht betekende niet meteen ook stemgerechtigd..... (bv lamkama)
overigens staan bij de floreencohieren niet altijd de gebruikers, maar vaak wel de groote van de boerderije en de (be)last(ing).
ook is van de fiches de leesbaarhied sms erg slecht.
in de prekadastrale boeken staat (bijna allemaal) de omnummering en kadastrale nummers....... dan nog naar hisgis en klaar is 'ie.

ik zoek nog een geschikte digitale kaart waar ik onderdelen uit kan ' knippen' als bazis voor de boerderijenkaarten. heeft iemand een idee?
een kaart uit de 2e helft van 20 eeuw is het geschikst.

nog even en ik kan geschiedenis les gaan geven!
met vriendelinke groet
bonny van der werf, groningen.

p.s nog even uitzoeken of ik ook van grute pier afstam!!!
abe botes is mijn oudste voorvader in mannelijke lijn.

Gebruikersavatar
Hinke Westra
Berichten: 567
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 4:52 pm
Contacteer:

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Hinke Westra » donderdag 26 nov 2015 6:10 pm

Hoi Bonny,

Fijn dat het gelukt is met het boek. Ik wist dat het 17 oktober in de aanbieding was maar wist niet zeker of dat nu nog zo was :)

Je noemt als voorouder van jou Harmen van der Werf, weet je dat in het Frysk Kertiersteateboek zijn voorouders vermeld staan? Ik heb nl. Bote Feddes van der Werf 1773-1883 in mijn bestand staan. Dat is voor zover ik dat even vluchtig heb gevolgd op allefriezen.nl een broer van jouw voorouder. Maar dat weet jij ongetwijfeld beter, voor mij is het een zij-lijntje naar familie van mijn man (Brouwer).
Mocht je de gegevens van het kertiersteateboek niet hebben, stuur me dan even een berichtje, kan ik kijken of ik het voor je kan overnemen.

groet, Hinke.

abe
Berichten: 86
Lid geworden op: zondag 24 feb 2013 7:58 pm

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door abe » vrijdag 27 nov 2015 3:32 pm

hoi hinke,

bedankt voor de tip en aanbod.
ik ben al zo'n 6 jaar intensief bezig en heb de kwartierstaat van mijn vade al tot/met de 7e generatie volledig. sommige lijnen tot de 18e generatie.
maar ik heb mijzelf het meeste geleerd, en kwam soms op preciese betekenis tekort. dan trek je soms niet juiste conclusies...
het tjerkepaed groepje heeft mij veel geleerd, zowel denkwjze, bronnen en veel info. Even slijmen en margreet gaf een uitgebreid antwoord (haha)..
er blijven genoeg vraen over, betreffende de conclusies ed. het is een hele studie....

ik heb reeds een kwartierstatenboek gezien met diverse kwartieren die ik ter controle gebuikt heb. die van Harmen heb ik nog niet gezien.
maar ik ga deze winter vaker naar tresoar, dus ga ik even zoeken.
fedde botes en dieuwke hessels zijn mijn voorouders. maar ook veel ander ilustere friezen komen in mijn kwartierstaat voor......geweldig!

met dank,

bonny
abe botes is mijn oudste voorvader in mannelijke lijn.

Gebruikersavatar
Hinke Westra
Berichten: 567
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 4:52 pm
Contacteer:

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Hinke Westra » vrijdag 27 nov 2015 5:00 pm

Ja ik ken de mensen van Tsjerkepaad, ze zijn tot heel wat in staat :)

Succes met je verdere onderzoek, Hinke.

Gebruikersavatar
Maikel Galama
Berichten: 3121
Lid geworden op: dinsdag 6 dec 2005 12:31 pm
Locatie: Workum

Re: boerderijenboek hennaarderadel

Bericht door Maikel Galama » zondag 29 nov 2015 3:22 pm

Hoi Bonny en andere lezers,

ik heb in Workum (tegenover de rk kerk) een eenvoudig ''boekwinkeltje'' waarin het boerderijenboek Hennaarderadeel 1511-1698 verkocht wordt 20 euro.
De aanwezige voorraad is slechts één............
Verder heel veel genealogische en topografische boeken over Friesland.

Het is maar dat je het weet :D

Het boek staat op bijgaande foto:

https://plus.google.com/photos/10264354 ... 3405046722

Groetjes, Maikel

Plaats reactie